Weller 18 – 70. rocznica operacji "Cichociemnych" w Opatkowicach – historii ciąg dalszy
„Dawno, dawno temu i nie tylko w bajkach
Znane są tej Ziemi klęski i wiktorie.
Mądrzy, dobrzy ludzie, co ten kraj kochali,
Układali piękną historię…”
Wśród ludzi, którzy przyczynili się do tworzenia kart historii Polski znaleźli się Spadochroniarze, którzy w 1944 roku brali udział w operacji „Weller 18″ wykonując skok na placówkę odbiorczą „Jaśmin” położoną w pobliżu wsi Opatkowice. W tym miejscu należy wymienić nazwiska polskich bohaterów: kapitana Jana Serafina, porucznika Zdzisława Winiarskiego, kapitana Ludwika Fortuny, kapitana Rudolfa Dziadosza oraz starszego sierżanta Aleksandra Lewandowskiego. Zasługi tych żołnierzy zostały bardzo uroczyście upamiętnione 17 maja 2014 roku w Opatkowicach podczas uroczystych obchodów 70. rocznicy zrzutu ekipy Cichociemnych i materiałów wojennych w tejże miejscowości.
Wszyscy zaproszeni goście, przedstawiciele władz lokalnych, mieszkańcy wsi oraz społeczność szkoły oddali hołd poległym poprzez wspólną modlitwę w kościele w Wysokim Kole, złożenie kwiatów na grobie kapitana Jana Serafina na cmentarzu w Wysokim Kole oraz odsłonięcie pamiątkowej tablicy przed Szkołą Podstawową w Opatkowicach. Następnie ta żywa lekcja patriotyzmu była kontynuowana w murach naszej szkoły. Wygłoszone przemówienia, wyrecytowane wiersze i wyśpiewane pieśni były tylko skromnym dodatkiem do wspomnień świadków wydarzeń II wojny światowej, które wzruszyły zebranych i zmusiły do refleksji. Gromkimi brawami zakończono oficjalną część uroczystości.
Wspomnienia wydarzeń były kontynuowane podczas rozmów i pogawędek przy pysznej grochówce i wyśmienitym cieście przygotowanym przez Rodziców uczniów naszej szkoły.
Edyta Białota-Chaber
Sylwia Gawęda
Szkoła Podstawowa w Opatkowicach
Kpt. Jan Serafin ps. ‘’Czerchawa”, ‘’Cherubin”
Urodził się 30 grudnia 1913 r. w Czukwi na terenach obecnej Ukrainy.
Świadectwo dojrzałości otrzymał w 1934 r., potem podjął naukę w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Różanie, Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Komorowie, po ukończeniu której mianowany został porucznikiem ze starszeństwem.
Żołnierz września 1939 r. Brał udział w walkach z Niemcami po Włocławkiem, Kutnem, w obronie Łowicza, w bitwie koło Żyrardowa, Modlina po Jabłonną, Mińskiem Mazowieckim o pod Starą Miłosną, gdzie został ranny w twarz. Brał udział w obronie Warszawy. Po kapitulacji wyjechał do Lwowa i ukrywał się przed Sowietami. Granicę z Węgrami przekroczył w nocy z 19/20 października 1939 r., uciekł z internowania i po otrzymaniu paszportu w grudniu przybył do Francji, gdzie wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych. Tam skończył kurs miotaczy płomieni i kurs oficerski. Przydzielony został do 3 pułku grenadierów 3 Dywizji Grenadierów. Brał udział w bitwach pod Charmes i pod Morville. 23 czerwca 1940 roku został pojmany i uwięziony przez Niemców. 23 lipca uciekł i przedostał się do nieokupowanej strefy francuskiej. Pełnił tam służbę na placówce wywiadowczej w Marsyli i w Polskiej Misji Wojskowej, która zajmowała się organizowaniem przerzutu Polaków do Wielkiej Brytanii. Do Wielkiej Brytanii dotarł 5 stycznia 1942 r.
Przydzielony został do 1 Oficerskiego Baonu Szkolnego, a potem był na stażu w oddziałach brytyjskich. Zgłosił się do służby w Kraju, ukończył szkolenie ze specjalnością w dywersji. Od kwietnia 1943 r. był na kursie przygotowawczym do Wyższej Szkoły Wojennej, po ukończeniu którego został słuchaczem III kursu na obczyźnie. 1 marca 1944 r. został awansowany na kapitana ze starszeństwem.
Zaprzysiężony został na Rotę AK w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. W nocy z 19/20 maja 1944 r. w ramach operacji ‘’Weller 18” wykonał skok na placówkę odbiorczą ‘’Jaśmin’’ położoną koło wsi Opatkowice. Zginął podczas skoku wskutek nierozwinięcia się spadochronu. Pochowany jest na cmentarzu w Wysokim Kole. Odznaczony 4-krotnie Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami i Croix de Guerre ze złotą gwiazdą.
Kpt. Ludwik Fortuna ps. ‘’Siła”, ‘’Nadzieja’’
Urodził się 12 marca 1913 roku w Żurawicy w powiecie przemyskim. Żołnierz września. Był dowódcą kompanii zwiadu 54 Pułku 12 Dywizji Pancernej w walkach ‘’Armii Prusy’’. Po przekroczeniu granicy z Węgrami, przedostał się do Francji, gdzie brał udział w bitwach. Po klęsce Francji przybył do Wielkiej Brytanii i tam zgłosił się do służby w Polsce. Przeszedł przeszkolenie w dywersji, przysięgę złożył 7 kwietnia 1942 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. Pełnił również funkcje instruktora kursów dla Cichociemnych. W nocy z 19 na 20 maja 1944 roku w ramach operacji Weller 18 wykonał skok na placówkę odbiorczą Jaśmin położoną w pobliżu wsi Opatkowice. Po aklimatyzacji został szefem Sztabu Podokręgu Nowogródek AK. Brał udział w Operacji ‘’Ostra Brama’’. Żołnierz Wyklęty więziony m.in. Morszańsku. Do Polski powrócił w 1948 roku. Odznaczony czterokrotnie Krzyżem Walecznych.
Kpt. Rudolf Dziadosz ps. ‘’Zasaniec’’
Urodził się 23 lutego 1910 roku we Lwowie. We wrześniu 1939 roku był dowódcą plutonu działek przeciwpancernych w V Pułku Strzelców Podhalańskich 22 Dywizji Pancernej Górskiej. Ranny pod Jaślanami. 3 stycznia 1940 roku przekroczył granicę polsko-słowacką, dotarł do Francji, następnie zaś do Wielkiej Brytanii. Tam zgłosił się do służby w kraju. Przeszedł przeszkolenie w dywersji. 23 września 1943 roku złożył przysięgę na rota Armii Krajowej w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. W nocy z 19 na 20 maja 1944 roku w ramach operacji Weller 18 wykonał skok na placówkę odbiorczą Jaśmin położoną w pobliżu wsi Opatkowice. Po aklimatyzacji przydzielony został do Okręgu AK Kraków, gdzie był oficerem szkoleniowym w oddziale partyzanckim ‘’Skrzetuski’’. Od 24 sierpnia 1944 roku był oficerem ds. szkolenia 106 Dywizji Pancernej Armii Krajowej. Zginął podczas wybuchu miny 7 października 1944 roku w Lasach Sancygniowskich. Pochowany jest na cmentarzu w Słaboszowie. Odznaczony czterokrotnie Krzyżem Walecznych.
Starszy sierżant Aleksander Lewandowski ps. ‘’Wiechlina’’, ‘’Mozga’’
Urodził się 13 października 1908 roku w Ryńsku woj. Pomorskie. 17 sierpnia 1939 roku został przydzielony do 17 Pułku Piechoty 24 Dywizji Pancernej w Rzeszowie i przeszedł szlak bojowy w Armii ‘’Karpaty’’. Przekroczył granice z Rumunią, a potem przybył do Francji, gdzie brał udział w walkach w V Pułku Strzelców Pieszych. Po upadku Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii i zgłosił się do służby w Polsce. Przeszedł szkolenie w dywersji. 23 września 1943 roku został zaprzysiężony w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. W nocy z 19 na 20 maja 1944 roku w ramach operacji Weller 18 wykonał skok na placówkę odbiorczą Jaśmin położoną w pobliżu wsi Opatkowice. Po aklimatyzacji przydzielony został do Okręgu AK Brześć jako dowódca plutonu w 30 Polskiej Dywizji Pancernej AK. 18 sierpnia 1944 roku aresztowany przez Sowietów koło Otwocka i deportowany w głąb Rosji. Powrócił do Polski w 1947 roku. Zmarł w Toruniu na gruźlicę 29 maja 1948 roku. Odznaczony czterokrotnie Krzyżem Walecznych.
Porucznik Zdzisław Winiarski ps. ‘’Przemytnik’’, ‘’Muzykant’’
Urodził się 4 maja 1916 roku na terenach obecnej Ukrainy. Należał do Związku Strzeleckiego i Związku Szlachty Zagrodowej. 19 września 1939 roku przekroczył granice z Rumunią, a potem dostał się do Francji, gdzie w 1 Dywizji Grenadierów brał udział w walkach z Niemcami. 27 czerwca 1940 roku dostał się do niewoli niemieckiej, skąd uciekł. W 1942 roku przedostał się do Wielkiej Brytanii. Tam zgłosił się do służby w Kraju i przeszedł przeszkolenie w dywersji a następnie został zaprzysiężony w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. W nocy z 19 na 20 maja 1944 roku w ramach operacji Weller 18 wykonał skok na placówkę odbiorczą Jaśmin położoną w pobliżu wsi Opatkowice. Po aklimatyzacji skierowany został na kurs komendantów obwodów. Brał udział w Powstaniu Warszawskim w oddziale NSZ, potem w zgrupowaniu ‘’Chrobry II’, następnie w bat. ‘’Kiliński’’. Po upadku Powstania został jeńcem wojennym w Murnau. Kiedy wojska amerykańskie oswobodziły obóz przedostał się do Londynu, a potem prawdopodobnie do USA. Jego losy nie są znane. Odznaczony czterokrotnie Krzyżem Walecznych i Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami.
Poporucznik czasu wojny Franciszek Józef Klima, ps. „Dysk”, „Oszczep” vel Franciszek Belch,
Urodził się 25 marca 1913 r. w Babicach, pow. Racibórz jako syn Józefa i Marii z domu Kotula. Był szwagrem słynnego, narodowego działacza śląskiego Arki Bożka (1899-1954). Po klęsce wrześniowej przedostał się do Francji, a następnie do Wielkiej Brytanii.
Zgłosiwszy się do służby w kraju jako kurier polityczny do konspiracyjnego Stronnictwa Ludowego, przeszkolony został w dywersji i 5 X 1943 r. zaprzysiężony. W tym czasie jego żona przebywała w Lizbonie.
W nocy z 19 na 20 maja 1944 r. został zrzucony na placówkę odbiorczą „Jaśmin”, położoną 9 km na północny zachód od Puław, około 1 km od wsi Opatkowice w pow. Kozienickim w ramach Operacji WELLER 18.
Na odprawie przed skokiem do kraju otrzymał następujące zadanie: „Dysk” zabiera pas znakowany DR 89/19, zawierający dolarów amerykańskich 162 000 w opakowaniu. Swoje prywatne pieniądze zabiera w kieszeni znakowanej „X” w oddzielnej kopercie oraz metalowej puszce. […] Jego zadanie to praca na terenie Śląska Górnego łącznie z Opolem, gdzie ma stosunki przedwojenne i tam winien być użyty do prac politycznych. Naświetlenie otrzymał od Pana Ministra Spraw Wewnętrznych. Jego zadaniem jest zorganizować kilku korespondentów którzy by dostarczali wiadomości do punku „Pływaka” [kpr. Henryk Waniek ps. „Pływak”, kurier do Delegatury Rządu ] dla celów propagandowych Rządu [Rzeczpospolitej Polskiej].
Dalszym zadaniem jest dokończenie rozpoczętej przez „Sowę” [ppor. Roman Litwin ps. „Sowa”, kurier do Delegatury Rządu] organizacji skrzynek pocztowych na Północy oraz naświetlanie dróg przez Rzeszę do punktów, z których w szybkim czasie będzie można zabierać wysłanników.
„Dysk” zna dobrze język niemiecki, zasługuje na pełne zaufanie […] zaopatrzony na sześć miesięcy, przewidywany do powrotu w towarzystwie wysłannika desygnowanego przez Delegaturę względnie Porozumienie Stronnictw.
Wskutek wybuchu Powstania Warszawskiego, w którym wziął udział, zalewne nie wykonał większości wyznaczonych jemu zadań konspiracyjnych. 4 czerwca 1945 r. wyjechał z Polski do Londynu, a następnie powrócił do kraju. Na przełomie lat 40. i 50. XX w. był rozpracowywany przez komunistyczne służby specjalne (UB) na terenie woj. katowickiego.
Franciszek Klima zmarł 11 lipca 1977 r. w Katowicach.