Szlak kajakowy "Pradoliną Wieprza"

W ramach projektu współpracy pn. „Utworzenie szlaku kajakowego – Pradolina Wieprza” realizowanego przez cztery Lokalne Grupy Działania: LGD „Zielony Pierścień”, LGD Doliną Wieprza i Leśnym Szlakiem”, LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” i LGD „Małe Mazowsze”, oznakowano szlak kajakowy w dolnym biegu rzeki Wieprz na Lubelszczyźnie. Dystans do pokonania kajakiem od Rokitna (pod Lubartowem) do Borowej (pod Dęblinem) ma łącznie blisko 130 km, a jego pokonanie może zająć turyście nawet kilka dni.

Przez Gminę Puławy przebiega fragment jednego z etapów podróży: Kośmin – Borowa o łącznej długości 18,5 km (przypuszczalny czas spływu – ok. 5 godzin).

Niebrzegów – miejsce odpoczynku i wodowania kajaków:

Niebrzegów to wieś położona po lewej stronie rzeki Wieprz, na Wysoczyźnie Lubartowskiej. W pobliżu Niebrzegowa znajduje się bogaty w rozmaite gatunki roślin i ptaków Rezerwat Piskory. Nazwa wsi pochodzi od jej położenia nad brzegiem rzeki. Wraz z folwarkiem była majątkiem dziedzicznym, wymienianym w źródłach pisanych jako Nyebrzegów już w 1415 r. W latach 1471-1533 wieś należała do dóbr właścicieli Żyrzyna – Żyrzyńskich. W 1842 r., po powstaniu listopadowym, wieś i folwark włączono do dóbr dęblińskich Paskiewicza, zwanych Iwanowskie Sioło. Folwark upadł pod koniec XIX w. Podczas II Wojny Światowej, Niemcy w odwecie za działania oddziału partyzanckiego AK, spalili Niebrzegów.

W 1941 r. Niemcy wybudowali drewniany most na Wieprzu z Niebrzegowa do Bobrownik, który rozebrano w 1956 r., a nowy oddano do użytku w 1989 r.

Skoki – miejsce odpoczynku i wodowania kajaków:

 

Nazwa miejscowości Skoki pochodzi prawdopodobnie od pasterzy królewskich, zwanych skotnikami, którzy wypasali bydło na rzecz grodu w Sieciechowie, zaś pierwsze wzmianki o istnieniu wsi pochodzącą z czasów średniowiecza. W Skokach istniał wówczas dwór królewski, w którym kilkukrotnie przebywał król Władysław Jagiełło. Według źródeł historycznych, monarcha gościł we dworze w październiku 1390 r., lutym 1416 r., wrześniu 1418 r., wrześniu 1425 r. i lutym 1427 r. Z biegiem lat główny nurt Wisły przesunął się w stronę Gołębia, który dzięki temu zyskał na znaczeniu, bowiem tu odbywała się przeprawa przez rzekę. W tym okresie, dwór królewski został przeniesiony ze Skoków do Gołębia.

W XVI w. Skoki wraz z sąsiednimi wsiami królewskimi: Gołębiem, Wólką Gołębską, Niecieczą i Bałtowem oraz wsią szlachecką Borowa, wchodziły w skład starostwa stężyckiego, z którego w latach późniejszych wydzieliło się starostwo gołębskie. W połowie XIX w. car Mikołaj darował dobra dęblińskie, w skład których weszło także starostwo gołębskie ze Skokami, ks. Iwanowi Fiodorowi Paskiewiczowi-Erywańskiemu, ówczesnemu namiestnikowi Królestwa Polskiego. Była to nagroda za zasługi ks. Paskiewicza w czasie tłumienia Powstania Listopadowego.

Podczas działań frontowych II Wojny Światowej, 26 lipca 1944 r. do Skoków wkroczyły radzieckie oddziały IV Korpusu Piechoty Gwardii generała Wasila Gałzunowa, które już dwa dni później zostały zastąpione przez żołnierzy polskich z 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, pod dowództwem gen. bryg. Wojciecha Bewziuka. Na odcinku Borowa-Skoki stacjonował 1. Batalion 3. Pułku Piechoty, którym dowodził kapitan Andrzej Lisowski.

Borowa – miejsce odpoczynku i wodowania kajaków:

Borowa położona jest nad Wisłą, u ujścia rzeki Wieprz, przy drodze Puławy-Dęblin. Nazwa miejscowości pochodzi od występujących tu rozległych terenów leśnych – borów. Położenie w bezpośredniej bliskości dwóch rzek było dla Borowej niezwykle korzystne, ponieważ nad Wisłą biegły liczne szlaki handlowe. Miało to jednak również swoje negatywne strony. W czasach, kiedy nie znano skutecznych zabezpieczeń przed wylewami rzek, okoliczne osady były wielokrotnie zalewane przez wodę. W XII i XIII wieku notowano liczne wylewy Wisły, chociaż koryto królowej polskich rzek znajdowało się znacznie dalej od zabudowań niż obecnie. W XVI wieku częste wylewy doprowadziły do przesunięcia koryta rzeki. Pierwsze wzmianki o Borowej pochodzą  z 1138 r. , kiedy teren ten był w posiadaniu kasztelana z Sieciechowa. W dokumentach pojawia się w XV wieku jako dziedziczna wieś szlachecka. W 1620 r. wieś należała do dóbr rodziny Gniewoszów, następnie do kasztelana sandomierskiego Witkowskiego, Wielopolskich (Jan Wielopolski był żonaty z siostrą Marysieńki – żoną króla Jana III Sobieskiego), rodu Mniszchów. W 1836 r. Borowa wraz innymi dobrami dęblińskimi została sprzedana rządowi Królestwa Polskiego. Rok później w pobliżu Borowej rozpoczęto budowę twierdzy, mającej pełnić funkcję policyjno-obronną oraz utrzymać przeprawę na linii środkowej Wisły. W latach 1878-1887 wybudowano wokół niej 7 fortów tworzących pierścień otaczający cytadelę w promieniu 2,5 km. Fort Borowa IV położony był na lewym brzegu Wieprza , pomiędzy wałem ochronnym a torem Kolei Nadwiślańskiej. Około 1927 r. zabytkowy dworek modrzewiowy znajdujący się w miejscu obecnej szkoły podstawowej, przeniesiono z Borowej do Borowiny, która jako majątek doświadczalny wchodziła w skład Państwowego Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach.

 

            W czasie okupacji niemieckiej wieś została prawie doszczętnie zniszczona. W 1939 na skutek niemieckich bombardowań i obrony przepraw przez Wisłę zginęło wielu żołnierzy polskich oraz okolicznych mieszkańców. W 1944 r. Borowej nie oszczędziła również ofensywa wojsk radzieckich, stacjonujących na pobliskich terenach. W tym samym roku z powodu utrzymującej się przez ponad 6 miesięcy linii frontu nad Wisłą, ludność Borowej została wysiedlona. W czasie I Wojny Światowej fort spełnił swoją funkcję , natomiast po II Wojnie Światowej został w całości rozebrany na odbudowę okolicznych wsi.