Kościół parafialny pw. św. Wojciecha w Górze Puławskiej

Dawniej…

                Jak głosi legenda, w czasach średniowiecza kiedy w Polsce ścierało się pogaństwo i chrześcijaństwo, misję chrystianizacyjną rozpoczął Biskup Wojciech. Został on wkrótce zamordowany przez przeciwników chrześcijaństwa, następnie w niedługim czasie uznany za męczennika i kanonizowany. Na fali kultu św. Wojciecha w 1020 r. wzniesiono kościół pod jego wezwaniem,  prawdopodobnie ufundowany przez rodzinę Jarockich z Jaroszyna. Z racji tego, że świątynia położona była nad brzegiem Wisły, która w tamtych czasach była rzeką bardzo niespokojną, budynek wielokrotnie był podmywany przez wodę, a w 1738 r. bezpowrotnie zniszczony.

Dziś

                Budowa nowej świątyni rozpoczęła się w 1768 r., z fundacji książąt Czartoryskich. Tym razem budynek umieszczono na wysokiej skarpie wiślanej. W 1779 r. w pobliżu kościoła powstała również plebania i dzwonnica. Proboszczem ówczesnej parafii w latach 1797-1800 był Franciszek Zabłocki, znany komediopisarz epoki oświecenia. Działania militarne prowadzone podczas I i II Wojny Światowej niestety nie oszczędziły budynku kościoła w Górze Puławskiej. Był on wielokrotnie ostrzeliwany i niszczony. Po wojnie, w latach 1945-1949 zarówno kościół jak i plebania zostały odbudowane, w kolejnych latach wielokrotnie remontowane.

                Kościół został zbudowany na planie krzyża greckiego. Jego główna elewacja jest typu palladiańskiego. Fundamenty oraz ściany zbudowane są z kamieni i cegieł ceramicznych, dookoła świątyni biegnie fryz. Nad portalem widnieje półkoliście zamknięte okno, zwieńczone gzymsem. W elewacji kościoła na uwagę zasługują doryckie pilastry, które zdobią wschodnią, zachodnią  i północną ścianę. Wnętrze kościoła jest jednoprzestrzenne, otwarte na kaplicę. Sklepienie ma kształt kolebkowy, z występującymi w nim lunetami. Ołtarz główny i boczne wykonane są w stylu klasycystycznym. Najstarszym zachowanym elementem pierwotnego wystroju kościoła są drzwi do skarbca pochodzące z 1776 r.

                Dzwonnica znajdująca się tuż obok kościoła zbudowana jest na planie kwadratu. W jej wnętrzu umieszczone są dzwony, pochodzące z czasów współczesnych, za wyjątkiem dzwonu „Wojciech” ufundowanego przez Czartoryskich, który ocalał potajemnie ukryty przez parafian na cmentarzu. Pozostałe dzwony sprzed II Wojny Światowej zostały zabrane i przetopione przez Niemców. Zniszczeniu uległy m. in dzwon „Ludwik” ufundowany przez dziedziców Lipskich oraz dzwon „Sygnaturka”, który dzwonił na 15 minut przed każdą mszą świętą.

                Z centrum Góry Puławskiej do kościoła dotrzemy podążając ul. Radomską bądź ul. Kozienicką, a następnie wiodącą w górę ul. św. Wojciecha.

Czy wiesz, że…

Znana pisarka i działaczka społeczna Ewa Szelburg-Zarembina urodziła się we wsi Bronowice, a jej rodzice brali ślub w Kościele w Górze Puławskiej. Na pamiątkę tego wydarzenia, po wojnie, na zewnętrznej ścianie świątyni umieszczono tablicę informacyjną.

Ciekawostka

Nieopodal kościoła, na wzgórzu potocznie określanym przez mieszkańców „górkami plebańskimi” znajduje się drewniany krzyż, który – według miejscowych przekazów – ok. 1020 r. ustawiono na pamiątkę Mszy świętej, odprawionej w tym miejscu przez Biskupa Wojciecha. Z upływem czasu krzyż był wielokrotnie wymieniany, zaś istniejący obecnie został ufundowany i poświęcony 13 września 1987 r. Tradycyjnie, w pierwszą niedzielę po 14 września, na wzgórzu przy krzyżu odprawiana jest Msza św.

                Aby dotrzeć do krzyża, z centrum Góry Puławskiej kierujemy się ul. Kozienicką (w stronę Bronowic). Gdy miniemy leżące po lewej stronie drogi zabudowania, bacznie wypatrujmy tablicy pamiątkowej, która wskaże nam ścieżkę wiodącą na wzgórze.